Đức Phật Kim Cương Trì (Vajradhara) là Đức Phật Nguyên Thủy, hiện thân của tất cả chư Phật trong ba đời và là tinh túy của chư Phật. Ngài cũng là biểu trưng cho Pháp thân Phật và khía cạnh tuyệt đối của sự Giác ngộ.
Các tên gọi khác
Tên tiếng Phạn là Vajradhara hay còn được gọi là Đức Phật Nguyên Thủy.
Thần chú chân ngôn
Thần chú chân ngôn của Đức Phật Kim Cương Trì: Om Vajradhara Hum Hum.
Ý nghĩa tên của Ngài
Nghĩa đen của “Vajra” là kim cương, trường tồn và không thể bể nát. Vajradhara nghĩa là bậc trì giữ kim cương. Ở tầng nghĩa cao hơn, Vajra để chỉ bản tính nội tại của Giác ngộ – sự hợp nhất bất khả hoại và bất khả phân của Trí huệ siêu việt và lòng bi vô hạn, cũng như đại lạc tối thượng và tánh không tối hậu, đây cũng là điều mà hành giả luôn tinh tiến nỗ lực vươn tới.
Đặc điểm hình tướng
Ngài xuất hiện với đặc điểm hình tướng tay phải cầm chày kim cương (tượng trưng phương tiện), tay trái cầm chuông (tượng trưng trí tuệ). Hai tay bắt chéo trước ngực, Kim cương trì là sự đại diện tuyệt đối của Bất nhị và tánh Không là Mahamudha (Đại ấn), thể hiện sự hợp nhất vĩ đại – sự chứng thực tuyệt đối. Vajradhara biểu trưng hữu không bất nhị cùng cứu kính bất nhị cũng chính là Đại Hợp nhất Mahamudra. Đức Kim Cương Trì tượng trưng trí lực kiên nghị của Bồ Tát ở Kim Cương bộ hàng phục ác ma. Kim Cương Chử tượng trưng cho trí tuệ bền sắc tựa Kim Cương của Như Lai.
Nguồn gốc của Đức Phật Kim Cương Trì
Đức Phật Kim Cương Tổng Trì Vajradhara là Đức Phật bản lai, hiện thân của tất cả chư Phật trong ba đời và là tinh túy của Tam Thân (ba thân của chư Phật). Đức Phật Kim Cương Tổng Trì biểu trưng Pháp Thân Phật hay tính tuyệt đối của sự giác ngộ. Về mặt lịch sử, Thái tử Tất Đạt Đa đạt giác ngộ từ hơn 2 500 năm về trước, Ngài là vị Phật thứ tư trong đại kiếp này. Sự thành tựu của Thái tử Tất Đạt Đa là sự chứng ngộ hay trí tuệ giác ngộ được gọi là Pháp thân là Thân của chân lý.
Đức Phật Kim Cương Trì trong Mật Tông
Đức Phật Kim Cương Tổng Trì Vajradhara biểu trưng hữu không bất nhị cùng cứu kính bất nhị, chính là Đại Hợp nhất Đại Thủ Ấn Mahamudra là sự thực chứng tối thượng mà tất cả hành giả Truyền thừa Drukpa đều hướng tới.
Đức Phật Kim Cương Trì trong các hóa thân
Kim Cương Trì hay Đức Phật Nguyên Thuỷ, Kim Cương Trì là nguồn mạch mọi tantra trong truyền thuyết mới. Trong truyền thuyết cũ, Vajradhara tượng trưng cho nguyên lý của vị Thầy như bậc trì giữ giác ngộ của giáo lý Kim Cương Thừa.
Trong Phật Giáo Mật thừa, Kim Cương Trì là vị Phật tối cao của dòng truyền thừa Kagyu.
Trong dòng Nyingma, Đức Phật Kim Cương Trì là bất khả phân với Đức Liên Hoa Sanh.
Trong hiển thừa, Ngài chính là vị cư sĩ vĩ đại Duy Ma Cật đã giúp Phật Thích Ca dạy dỗ các đại đệ tử và Bồ Tát 2.500 năm trước.
Kim Cương Trì thể hiện sức mạnh vũ trụ tối cao, Vajradhara tượng trưng sức mạnh hợp nhất tối cao và lòng từ bi. Ở Kim Cương Trì đã thể hiện hết mọi hình tướng của Báo thân, phẩm chất và công năng. Từ đó Vajradhara được diễn tả là sự thống nhất của mọi thuộc tính giác ngộ.